(TBKTSG Online) - Các chuyên gia cho rằng tăng tuổi nghỉ hưu và cân
bằng tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ là một trong những biện pháp nhằm giảm
áp lực lên quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH), nhưng biện pháp này cần thời
gian và lộ trình phù hợp để giúp cân bằng thu chi của quỹ.
Nguy cơ cho quỹ BHXH
Theo số liệu thống kê của BHXH Việt Nam đưa ra tại Hội thảo góp ý cho
dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi về tuổi nghỉ hưu do Hội Doanh nhân nữ
Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Bộ Lao động- Thương binh- Xã
hội tổ chức ngày 17-4, từ năm 2007 đến năm 2011, mỗi năm có trên 100.000
người nghỉ hưởng lương hưu hằng tháng, nam chiếm 48%, nữ chiếm 52%.
Trong đó, tuổi nghỉ hưu bình quân là 53,2 tuổi với thời gian tham gia
BHXH bình quân là 30,8 năm và tiền lương hưu bình quân tháng tại thời
điểm tháng 12-2011 là 2,44 triệu đồng.Một thực tế là trong khi quy định tuổi nghỉ hưu còn thấp thì tuổi thọ trung bình ngày càng tăng khiến thời gian trả lương hưu tương đối dài, bình quân là gần 20 năm.
Ông Nguyễn Hùng Cường, Phó trưởng ban thực hiện chính sách BHXH, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, lo ngại với mức đóng góp và mức hưởng chế độ như quy định hiện hành thì đến năm 2023 số thu cho quỹ BHXH sẽ bằng số chi và từ năm 2024 trở đi, ngoài số thu trong năm, phải trích sử dụng thêm kết dư của thu các năm trước mới đảm bảo đủ chi cho các đối tượng hưởng lương từ quỹ này.
Hơn nữa, đến năm 2037, nếu không có chính sách hoặc biện pháp tăng thu hoặc giảm chi phù hợp thì số thu BHXH trong năm và kết dư của các năm trước bắt đầu không đảm bảo khả năng chi trả.
Giảm gánh nặng cho quỹ BHXH
Ông Cường cho rằng, cần căn cứ vào tình hình kinh tế, lao động, việc
làm để quy định thời điểm tăng tuổi nghỉ hưu cho phù hợp. Tuy nhiên,
theo tính toán của Ban Thực hiện chính sách BHXH, nếu tăng tuổi nghỉ hưu
từ năm 2015 với phương thức tăng dần, cứ 2 năm tăng thêm 1 tuổi đến khi
nam đủ 65 tuổi, nữ đủ 60 tuổi thì chỉ riêng với thay đổi này, quỹ BHXH
đảm bảo cân đối thêm khoảng 20 năm, do thời gian đóng BHXH kéo dài thêm 5
năm và thời gian hưởng lương hưu giảm đi 5 năm.“Đây là giải pháp hữu hiệu nhất trong các giải pháp nhằm đảm bảo cân đối quỹ hưu trí bền vững. Các nước trên thế giới hiện nay đều đang cố gắng tăng tuổi nghỉ hưu khi có điều kiện”, ông Cường nhấn mạnh.
Ở một khía cạnh khác, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho hay, quy định ưu tiên phụ nữ nghỉ hưu sớm hơn 5 năm hiện đang là gánh nặng lớn cho quỹ BHXH. Nếu nâng tuổi nghỉ hưu của phụ nữ bằng nam giới thì chi trả lương hưu sẽ giảm bớt khoảng 4,5 ngàn tỉ đồng (0,4% của tổng sản phẩm nội địa - GDP).
Hơn nữa, gánh nặng này sẽ còn tăng cao hơn từ năm 2020, khi số lượng lớn lao động ở khu vực tư nhân tham gia BHXH từ năm 1995 đến tuổi được hưởng lương hưu (khu vực tư nhân mới được tham gia BHXH từ năm 1995).
“Nếu vẫn giữ quy định phụ nữ nghỉ hưu sớm hơn nam giới 5 năm, ước tính gánh nặng chi trả lương hưu năm 2020 sẽ tương đương với 1,3% GDP”, bà Hương góp ý tại hội thảo.
Đến nay, trên thế giới có khoảng 80% các nước quy định tuổi nghỉ hưu của phụ nữ và nam giới như nhau. Chính vì vậy chúng ta cũng nên nâng tuổi nghỉ hưu của nữ giới ngang bằng với nam giới. Tuy nhiên, cần có lộ trình phù hợp để tránh khó khăn cho doanh nghiệp bởi quy định này sẽ tác động tiêu cực tới năng suất lao động trong một số lĩnh vực nhất định. Nếu thực hiện điều chỉnh dần dần, các doanh nghiệp này sẽ có cơ hội thay đổi các chính sách đầu tư và hoạt động của mình, duy trì sức cạnh tranh.
Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho hay, trước mắt Ủy ban sẽ đề xuất giữ nguyên quy định về tuổi hưu hiện tại trong đề án sửa đổi Luật Lao động mới, đồng thời, linh hoạt đối với 2 nhóm đối tượng. Thứ nhất là giảm tuổi nghỉ hưu đối với nhóm đối tượng làm việc ở vùng sâu, vùng xa, nơi độc hại nguy hiểm và lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Thứ hai là tăng tuổi nghỉ hưu đối với nhóm là những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao như phó giáo sư, giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học và bác sĩ.
Trong tương lai khi hội tụ đủ các điều kiện phù hợp, nâng tuổi nghỉ hưu không những của nữ mà cả của nam là điều chắc chắn vì nếu không chúng ta sẽ không thể đảm bảo được quỹ BHXH, ông Lợi cho hay.
